Somberheid en pessimisme hangen over ons heen als een trage mist, die voorgoed lijkt te blijven hangen: klimaatcrisis, migrantencrisis, overbevolking en noem maar op. Ralf Bodelier kijkt daar anders tegen aan, zo blijkt in zijn optimistische en kritische boek Lang leve de mens.
Tjerk de Reus, De Nieuwe Koers, september 2022
Hoe diep zit het pessimisme in ons levensbesef en in onze cultuur?
Vrij diep, vermoed ik. Wanneer Britse onderzoekers in Azië en Europa de simpele vraag stellen: ‘Wat denk je? Wordt de wereld beter of slechter?’, dan denkt meer dan zestig procent van de bevolking dat onze wereld zoetjesaan naar de Filistijnen gaat. Wij, westerlingen, zijn het meest somber. Het zou mooi zijn wanneer dat pessimisme ons aan zou zetten tot actie. Maar ik vrees het tegenovergestelde.
Wat reikt u aan, als tegenbeweging?
Om te beginnen doen we er goed aan wat minder naar het journaal te kijken. Wat je daar te zien krijgt, zijn altijd de uitzonderingen op de regel. De regel zelf blijft per definitie buiten beeld. En die regel is dat het leven voor de meeste mensen, wereldwijd, stapje voor stapje beter wordt. We worden alsmaar ouder, gezonder, veiliger, rijker en gelukkiger.
Kunt u daarvan een concreet voorbeeld geven? Graag heel feitelijk, anders geloven we het natuurlijk niet 🙂
De wereldwijd stijgende levensverwachting. Die stijgt elke dag met vijf uur. In arme landen gaat het nog harder. In Afrika nam de afgelopen 60 jaar de levensverwachting toe van 35 naar 60 jaar. In die stijgende levensverwachting zit álles: het dalende aantal oorlogsdoden, enorm snel dalende aantallen klimaatdoden, dalende verkeersdoden, dalende kinder- en moedersterfte, dalend aantal slachtoffers van infectieziektes, you name it.
Tegelijk komen zoveel Afrikanen onze kant op: de migrantencrisis. Hoe kun je die positief zien?
Ik zou nooit het woord migrantencrisis gebruiken. Ja, veel migranten zijn in crisis, zeker wanneer ze door volstrekte bestuurlijke incompetentie in de open lucht moeten bivakkeren, zoals nu in Ter Apel. Maar de rest van Nederland kent geen migrantencrisis. Bovendien is migratie is van alle tijden. We kunnen daar maar beter aan wennen. Bovendien: ik woon regelmatig in Afrika, in Malawi, en geniet enorm van de mensen daar. Voor mij persoonlijk zijn Afrikaanse migranten meer dan welkom.
U bent ook theoloog. Helpen Bijbel en geloof ons om hoopvol en positief in het leven te staan?
Hoewel de Bijbel nog geen moderne vooruitgangsgedachte kent, moedigt ze ons wel aan om de handen uit de mouwen te steken. Ik lees Genesis 1 als een tekst waarin de scheppende kracht van God overvloeit in die van mensen, geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Hij heeft zijn werk gedaan, nu is het aan ons. En terwijl iedereen vandaag denkt dat we er een potje van maken, beschrijf ik in Lang leve de mens dat we die verantwoordelijkheid wel degelijk nemen, en dat staaf ik consequent met feiten. Zeker, er is gedoe en ellende, er zijn terugslagen en twijfel. Maar telkens, van de psalmen tot de pinksterervaring, is er weer hoop. Ik trek me daaraan op.
Ralf Bodelier, Lang leve de mens. Redden we het ook met tien miljard?, Gompel&Svacina, € 22,00