Ralf Bodelier Financieele Dagblad, 27 februari 2021
Vandaag wonen in Afrika 1,3 miljard mensen. Volgens demografen telt het continent in 2100 rond de 4,3 miljard mensen. Dat is een stijging van 3 miljard in 80 jaar. Tegen die tijd is Afrika goed voor 40 procent van de wereldbevolking.
Bij die constatering blijft het doorgaans niet. Meestal wordt ze gevolgd door apocalyptische visioenen van hongersnoden, oorlogen en migranten die Europa onder voet zullen lopen. Alarmisten halen graag de voorspelling van Thomas Malthus uit 1798 voor de dag. De Afrikaanse voedselproductie zal de Afrikaanse bevolkingsgroei niet bijhouden. Geweld is onvermijdelijk. ‘A hungry man is an angry man’.
Wellicht krijgt Malthus deze keer gelijk. Al is de kans heel wat groter dat hij weer het nakijken heeft. Een groei van 3 miljard mensen in 80 jaar is zonder meer fors. Maar wereldwijd maakten we eenzelfde bevolkingsgroei door in amper 36 jaar. In 1984 waren we nog met 4,8 miljard, nu lopen we met bijna 7,8 miljard medemensen rond.
En in die 36 jaar namen armoede, honger en oorlog niet toe, maar juist af. Het wereldwijde percentage mensen in extreme armoede zakte van 40 procent naar minder dan 10 procent. Het percentage doden door ondervoeding en hongersnoden daalde fors en dat geldt ook voor het percentage oorlogsdoden. Zou het kunnen dat een groeiende bevolking meer problemen oplost dan ze creëert? En dat bevolkingsgroei in Afrika juist welkom is? Waarom zou ook de toename van het aantal Afrikanen niet kunnen leiden tot beter onderwijs, meer specialisatie, meer koopkracht, hogere belastinginkomsten en heel veel meer voedsel?
Afrika is groot, veel groter dan we doorgaans beseffen. Afrika is groter dan Europa, China en de Verenigde Staten samen. In Afrika wonen nu 43 mensen per vierkante kilometer, terwijl dat er in West-Europa 178 zijn. In Nederland leven we met 488 mensen per vierkante kilometer. Wanneer er in Afrika drie miljard mensen bijkomen, haalt het bij lange nog niet het niveau van West-Europa. Laat staan dat van Nederland.
Is het niet vreemd dat we, wanneer het gaat om overbevolking, altijd wijzen op Afrika? In, pak ‘m beet, Amsterdam, Portsmouth of Rouen wonen zo’n 5200 mensen per vierkante kilometer. Dáár is het pas overbevolkt.
Ralf Bodelier schrijver en filosoof