Nieuwe doelen zijn onwerkbaar, vindt Ralf Bodelier. [NRC Handelsblad]
De Verenigde Naties vieren hun 70e verjaardag. Daarom reizen eind september meer dan honderd regeringsleiders, de paus inclusief, naar New York. Ze zullen er hun handtekening gaan zetten onder 17 nieuwe ‘Duurzame Ontwikkelingsdoelen’. Deze ‘Sustainable Development Goals’ zijn de opvolgers van de acht ‘Millennium Development Goals’ uit 2000. Anders dan in deze Millenniumdoelen gaat het in de Duurzame doelen niet meer alleen om armoedebestrijding in de Derde Wereld. Nu gaat het zowel om de bestrijding van armoede, als om het verbeteren van het milieu en duurzame economische groei wereldwijd.
Van 2000 tot 2015 waren de acht Millenniumdoelen een succesvolle leidraad voor de westerse ontwikkelingshulp. Kindersterfte in Afrika halveerde en het aantal kinderen dat naar school gaat, steeg met een kwart. Het aantal malaria-doden daalde met 25 procent, waardoor de dood van 6 miljoen mensen werd voorkomen. Veertig procent van alle Hiv-besmette Afrikanen beschikt vandaag over Aidsremmers, waardoor het aantal Aidsdoden daalde met 35 procent. Inmiddels neemt in Afrika ook het percentage extreem armen in aardig af.
De ambities van de Millenniumdoelen vallen echter in het niets, vergeleken met die van de Duurzame doelen. Wie de nieuwe doelen voor het eerst leest, gelooft zijn ogen niet. Armoede moet volledig worden uitgeroeid, ongelijkheid opgeheven, het milieu hersteld, de klimaatverandering gestopt. En dat alles wereldwijd en voor 2030. Deels zijn de Duurzame doelen een radicale voortzetting van de Millenniumdoelen. Ging het daarin nog om het halveren van extreme armoede voor 2015, nu moet deze armoede over 15 jaar ‘voor iedereen en overal’ zijn opgeheven. Over 15 jaar moeten ook epidemieën als Aids, TBC en Malaria volledig zijn verdwenen. Hadden de opstellers van de nieuwe doelen het daar maar bij gehouden.
In het nieuwe pakket echter, dient iedere wereldburger over 15 jaar een identiteitsbewijs en een ziektekostenverzekering te hebben. Over 15 jaar moet er voor iedere wereldburger volledige en fatsoenlijke werkgelegenheid zijn. Over 15 jaar moet iedereen toegang hebben tot ‘veilige, insluitende en toegankelijke, groene en publieke ruimtes’. Sommige doelen richten zich al op 2020. Over vijf jaar en wereldwijd, moet het aantal doden en gewonden door verkeersongevallen zijn gehalveerd. Over vijf jaar moeten ook bergen, bossen, moerassen, rivieren en meren zijn ‘beschermd en hersteld’. Over vijf jaar hebben we bovendien een einde gemaakt aan de uitroeiing van beschermde soorten.
En dit zijn nog maar tien van de 169 doelen. Want dat is het werkelijke aantal eind september de handtekeningen worden gezet. Onder elk van de 17 doelen hangen gemiddeld tien subdoelen. En juist in die 169 subdoelen verbergen zich de werkelijke goals. Dat forse aantal zou je welwillend kunnen zien als een kwestie van opschaling. Hoe meer doelen, hoe steviger armoede of milieuproblemen kunnen worden aangepakt. Je kunt je echter ook afvragen of dit pakket van 169 doelen geen megalomaan, onwerkbaar en onbetaalbaar monster is? Temeer omdat er een onthutsend prijskaartje aanhangt. De Wereldbank schat de kosten op zo’n 7 biljoen dollar per jaar. Dat is vijftig keer zoveel als de 135 miljard dollar die we nu uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking.
Het was de charme van de acht millenniumdoelen dat ze, inclusief achttien subdoelen, niet meer dan 440 woorden nodig hadden. Daarmee pasten ze keurig op een A4tje. Iedereen kon ze in een oogopslag begrijpen en omarmen. De duurzaamheidsdoelen hebben maar liefst 4800 woorden nodig. Dat zijn bijna 13 A4’tjes. Het is tekenend dat in ons land nog niemand de moeite genomen heeft om die lap tekst in het Nederlands te vertalen.
Het willen bereiken van deze 169 doelen binnen vijftien jaar is niet alleen hoogmoedig. Dit even onbetaalbare als versnipperde pakket gaat ook ten koste van de allerarmsten die de afgelopen 15 jaar zo sterk van de toegespitste ontwikkelingshulp profiteerden. Wanneer de wereldgemeenschap de duurzaamheidsdoelen eind september aanneemt, doet ze er goed aan te benadrukken dat ze vooral van ideële waarde zijn. De nieuwe doelen schetsen de wereld waarvan we dromen. Ze hadden zich moeten richten op de wereld die we kunnen scheppen.
Tijdens de VN-top zal Ralf Bodelier vanuit New York verslag doen op www.viceversaonline.nl