Ralf Bodelier, Financieele Dagblad. 23 oktober 2021

Wenen, Linz, Passau… in welke kroeg je ook gaat zitten, waar je ook naar de bioscoop gaat of naar een concert, overal laat je hier je coronacode zien. In winkels, op tankstations of bij de balie van de bioscoop, overal draag je je FPP2-mondkapje. Iedereen lijkt zich keurig te schikken. Niemand die een kapje stiekem wegmoffelt zodra het kan. In dit deel van Europa wordt een overheidsmaatregel nog nageleefd.

Maar thuis, in de kroeg en in de media wordt er fel over gediscussieerd. Daarin verschillen Oostenrijk en Duitsland niet van Nederland. Die discussie is terecht. Een overheid die zo zwaar ingrijpt in de levens van burgers, die moet kritisch worden benaderd. Want de pandemie is weliswaar op zijn retour, maar een nieuwe vijand staat alweer voor de deur. Dat is de klimaatverandering. Menig klimaatactivist hoopt op al net zo’n ingrijpende besluiten om de uitstoot van CO2 tegen te gaan.

Omdat Duitsland Duitsland is, wordt het debat ook op het hoogste intellectuele niveau gevoerd. Aan de ene kant staat de 92-jarige filosoof Jürgen Habermas. Hij ziet het virus als een existentiële bedreiging en meent dat de staat er met alle middelen tegen moet blijven strijden. Zelfs wanneer daar geen dekking voor bestaat in de grondwet. De staat heeft immers de plicht om zijn onderdanen te beschermen. En in een democratie hebben wij, burgers, de staat daartoe bevoegd verklaard.

Aan de andere kant staat een van grootste intellectuele beloften. Dat is de 56-jarige politicoloog Ivan Krastev. Hij signaleert dat we zo schrokken van de strenge maatregelen van afgelopen jaar, dat we ons allengs afkeren van een machtige overheid. Zó ongekend diep, kunnen democratisch gekozen regeringen blijkbaar doordringen in ons dagelijkse leven. Met name jongeren hebben daar geen zin meer in. Zij leden immers het meest onder al die beperkingen. In de nabije toekomst zullen we autoritaire maatregelen eerder afwijzen dan omarmen.

Ik vermoed dat Krastev gelijk heeft. Terwijl klimaatactivisten dromen van harde maatregelen die fors ingrijpen in het leven van mensen -alles moet minder: minder vliegen, minder vlees, minder energie- wordt het er niet gemakkelijker op deze af te dwingen. In Wenen, Linz en Passau liggen de gele hesjes al klaar.