Een kwart eeuw na mijn afscheid van de katholieke kerk, zoek ik stapje voor stapje de weg weer terug. Hoe je atheïsme en katholicisme verenigt, blijft nog even de vraag.

Wat ik na een hoogmis, zoals vandaag, 7 juli 2013, in de Norbertusparochie in Tilburg-Noord constateer, is dat deze kerk de afgelopen 25 jaar niet stil bleef staan. De grote kritieken die me eind jaren ’80 -naar ik dacht voorgoed- van de katholieke kerk verwijderde -anti-judaïsme, arrogantie, blindheid voor kritiek, misprijzen voor slachtoffers – gaan, althans voor deze parochie, niet meer op.

De joodse bron van het christendom wordt volmondig erkend en gewaardeerd, de pastores gaan gelijkwaardig met de bezoekers van hun diensten om en gesprekken met niet-gelovigen worden onbevooroordeeld aangegaan. De meeste aandacht in Tilburg-Noord krijgen zij die moeite hebben om bij te blijven in de dynamiek van onze samenleving.
Terwijl de katholieke hiërarchie in Nederland sinds het aantreden van bisschop Jo Gijsen is gerestaureerd en een wanhopige strijd voert tegen de leegloop, lijken Tilburgse parochies als Frater Andreas, de Ecclesia en die van de Norbertijnen in Noord bezig aan een renaissance.

Oosterhuis
In deze geloofsgemeenschappen verblijft God allang niet meer in de hemel, vanwaar hij richting simpele parochianen bemiddeld wordt door een almachtige geestelijkheid. Hier is God, in de woorden van Huub Oosterhuis, ‘vriendelijk en veilig als het licht, als een mantel om mij heen geslagen’.

De Tilburgse pastores van de renaissance nemen de beroemde woorden van de theoloog Harry Kuitert volkomen serieus: ‘Alle spreken over Boven komt van beneden, ook de uitspraak dat het van Boven komt.’ En meer dan dat. God wordt hier meer en meer een gebeurtenis, aangejaagd door gewone mensen. God doemt op ‘waar vriendschap is en vrede, daar waar liefde is’ en hij zinkt weg op het moment dat wij elkaar onrecht aandoen en naar het leven staan.

Op deze veertiende zondag van het jaar, gaat pastor Thea van Blitterswijk haar parochianen voor. Ze opent met verwijzingen naar de gebeurtenissen in Egypte en over het immigratiebeleid in Nederland. Een beleid dat dramatisch uitpakt ‘voor mensen die niet weten waar zij het zoeken moeten’. In haar preek onderzoekt zij, vrolijk en impressionistisch, het verschijnsel reizen. Want het is immers vakantie, een tijd van vertraging, maar ook een tijd van ontmoeting. Ik vind haar verhaal prachtig en hartverwarmend.

Dit is wat Thea van Blitterswijk ons te zeggen heeft, op deze eerste mooie, warme zomerzondag in 2013.

“ Helemaal in het begin was het christendom een nieuwe stroming binnen het jodendom. De allereerste christenen waren mensen die hun joodse geloof op een nieuwe manier beleefden. Ze waren met hart en ziel joodse gelovigen, maar lieten zich inspireren door de manier waarop Jezus daar naar keek.

Later, door de vele reizen van Paulus rond de Middellandse Zee, kwamen ook niet-joodse mensen in contact met de visie van Jezus op leven en samenleven,
meer en meer mensen gingen ervaren dat in Jezus God zelf zich aan ons laat zien. De stroming werd een brede beweging van mensen uit allerlei landen,
die hun eigen cultuur, gewoonten, religies en gebruiken meebrachten.
Sommigen ervaren dat als een bedreiging van de eigen gewoonten, maar er waren ook anderen die blij waren met al die nieuwe invloeden. Het hielp hen immers om het eigen leven te verrijken en op een nieuwe manier naar de werkelijkheid te kijken.

Vanzelfsprekend
Juist ook in deze zomertijd zijn velen van ons in de gelegenheid om weer eens op een nieuwe manier naar de vanzelfsprekendheden van alle dag te kijken.

Je zou kunnen zeggen dat voor een paar maanden de wereld zich op een andere manier aan ons laat zien. Alles lijkt wat langzamer te gaan, we vertragen als het ware een beetje…. zelfs de politiek en de televisie gaan op zomerreces. Sommigen van ons zijn in de gelegenheid om op reis te gaan, bezoeken andere landen en kunnen wat opsnuiven van de cultuur of tradities daar. En soms worden we stil van de vaak overweldigend mooie natuur in ons land, of over onze landsgrenzen. Als je zulke reizen kunt maken, dan is het goed om er van doordrongen te zijn, dat dit een enorme luxe is en voor heel velen onder ons,zeker geen vanzelfsprekendheid.

Reizen zet je op weg; zonder dat je je er altijd van bewust bent, is er weer meer ruimte om bezig te zijn met de meest wezenlijke dingen van het leven. Mensen gaan op pad en maken een lange wandeling door de natuur. Sommigen gaan op pelgrimspad en ontdekken dat het nog altijd mogelijk is om heel wat kilometers door ons land te gaan alleen maar over natuurpaden, en dat er overal in ons land nog kloosters en priorijen zijn waar meermalen per dag mensen samenkomen voor gebed.
Zelf mocht ik de afgelopen weken op trektocht van onze abdij in Conques, door de Franse en Spaanse Pyreneeën, langs kerken en kapellen, om te eindigen in Lourdes, waar de gevolgen van de overstromingen nog zichtbaar en voelbaar waren.

Grot
De enorme basilieken daar heb ik maar wat laten liggen, het is misschien het best om de winkelstraatjes maar, letterlijk, op de koop toe te nemen.

….Maar daar is ook die grot,waar ooit een eenvoudig, straatarm meisje uit een gezin waarover met minachting werd gesproken, een ervaring heeft gehad die later geduid is als een ontmoeting met de moeder van Jezus. Zeker zo bijzonder als die ontmoeting zelf misschien, is wat daarna gebeurde… dat straatarme meisje was in staat was om die ervaring te delen met velen om haar heen; tot in onze tijd.

Want bij die grot zitten vandaag de dag mensen uit alle werelddelen in stilte. De een kijkt wat voor zich uit, een ander bidt zichtbaar en hoorbaar. Mensen zitten daar hand in hand, mijmeren wat en zoeken naar wat dan ook. En overal om je heen zie je mensen in rolstoelen en op bedden, die één op één begeleid worden door vrijwilligers. Dat alleen al is indrukwekkend aan plaatsen als Lourdes, de positieve energie die je daar kunt ervaren… Een op een zijn er mensen die elkaar aan de arm nemen, en zorg voor elkaar dragen. Het is een sfeer waar het woord Vrede inhoud en betekenis krijgen. Een plaats waarvan wij nu, in onze dagen, in ieder geval kunnen zeggen: ‘Wat er ook gebeurt is, hier voel je bijna dat hemel en aarde elkaar even geraakt hebben’.

Zachte krachten
Maar daarvoor hoef je eigenlijk niet persé naar Lourdes te gaan… Gebeurt het niet overal waar mensen elkaar koesteren en verkwikken, waar mensen zich voor elkaar inzetten en voor elkaar in de bres springen, waar mensen het onrecht in de wereld aan de kaak stellen; Opkomen om voor mensen die onder de voet gelopen worden. Jesaja, de profeet vergelijkt dat met de zorg van moeders, en tegenwoordig zijn we ervan overtuigd dat dat ook voor vaders geldt, die hun kinderen troosten en verkwikken.

Zoals in wij in het openingslied zongen over de zachte krachten… ‘Zo vriendelijk en veilig als het licht, zo als een mantel om mij heengeslagen….
Opdat je botten, opdat alle droogte en dorheid, zullen gedijen zoals het jonge groen, leert Jesaja ons…. Want dát is de macht van de Eeuwige God, zegt Jesaja, als hij spreekt over Jeruzalem als het beloofde land, de stad waar God woont, de stad van vrede. Dát is de macht van de Eeuwige, zegt Jesaja, dat mensen elkaar troosten en opbeuren, opdat zij op weg kunnen naar de stad van vrede, een wereld vol vrede.

En als Jezus de 12 dan op pad stuurt, zonder ballast van materiële zaken, zonder geld en goed, om de Vrede van God te verspreiden onder alle volkeren.
om te vertellen dat de nieuwe wereld onder ons is, dan spreekt hij hun ter bemoediging toe: “Ik zend jullie als lammeren onder de wolven….’

Wolven
Dat klinkt als een geruststelling, maar ook wat beangstigend misschien.
Mensen die gaan in zijn naam, zouden geen wolven voor hun medemensen moeten zijn… Geen mensen als wolven die menen dat zij sterker, bekwamer,
intelligenter, handiger, schoner, of beter zijn.
Want daar begint het onderdrukken het kleinmaken, kleineren, uitbuiten van de ander. Christus roept mensen op om , in zijn spiritualiteit, in zijn Geest, mensen, volkeren, godsdiensten tot opstanding te brengen, levensruimte te geven, opdat zij bevrijd zijn en ten volle kunnen opbloeien. Zoals het groene gras dat groeit uit dorre botten.

En dan elkaar de vrede van harte toewensen, vrede wensen altijd en straks als wij hier met elkaar aan tafel gaan. Want óns is de macht gegeven, de keus gelaten, om die vrede te verspreiden, in Zijn Naam… “