n de 19^e eeuw was Peerke Donders, die zich bekommerde om melaatsen in Suriname, een uitzondering. In onze 21^e eeuw is Peerke overal. Niemand blijft nog onbewogen bij het verdriet van mensen aan de andere kant van de wereld, betoogt Ralf Bodelier.

Wie zich inzet voor mensen buiten Nederland, ziet met angst in het hart de verkiezingen van komende jaren tegemoet. Want dan stemt een fors deel van de Nederlanders op de SP en de PVV.

En dat is slecht nieuws voor landen die slechter af zijn dan Nederland. Want de PVV keert zich resoluut tegen elke bemoeienis met de wereld voorbij Lopik en Maastricht. Wanneer het aan Wilders ligt, gaat een streep door ontwikkelingshulp, door vredesmissies, door klimaatakkoorden en eerlijke handel. En waarschijnlijk zal de SP het allemaal laten gebeuren, want zij concentreert zich louter op problemen in ons eigen land.

Daarmee breken deze partijen niet alleen met een Nederlandse traditie, zij miskennen ook een wereldwijde trend. In het rijke Westen trekken we ons vandaag méér aan van de ellende in het arme Zuiden dan ooit tevoren. Niet alleen voelen we steeds vaker mee met het leed van anderen, we zijn ook steeds vaker bereid om er iets aan te doen.

Deze maand is het tweehonderd jaar geleden dat in Tilburg Peerke Donders werd geboren. In 1842 vertrok hij naar Suriname om vervolgens een leven lang op te komen voor de slaven en te zorgen voor melaatsen. Terecht is Peerke een volksheilige. Toch gingen missionarissen als hij niet naar Afrika, Azië of Latijns-Amerika om anderen te helpen. Hun oorspronkelijke doel was het bekeren van de heidenen om zo het christendom te verspreiden. Maar zodra deze mannen eenmaal in de tropen arriveerden, gebeurde er iets fascinerends. Plots bleken al die heidenen mensen van vlees en bloed. Mensen waarvoor de missionarissen, -zelf jong, gezond, welvarend en zonder zorgen voor een eigen gezin- iets konden betekenen. Het lag dan ook voor de hand dat Peerke, en zo velen met hem, zich om hun heidenen gingen bekommeren.

Vandaag hoeven wij niet meer naar de armen toe. Nu stellen zij zich aan ons voor. Tijdens onze vakantie in Thailand en Botswana, via het jeugd- en het achtuurjournaal, in films als Blood Diamonds of Slumdog Millionaires, in onderwijsprogramma’s en via campagnes van Cordaid en Amnesty International.

Dat blijft niet zonder gevolgen. Wie iemand eenmaal van gezicht kent, wie de armen eenmaal als concrete ménsen identificeert, zal ook naar hen omzien. Empathie leidt tot compassie. In zijn zojuist verschenen boek ‘Een tijd voor empathie’ stelt de wereldberoemde en in Den Bosch geboren bioloog Frans de Waal onomwonden dat wij ‘oprecht om anderen geven en graag zien dat zij gezond en gelukkig zijn, ongeacht of wij daar direct voordeel van hebben’. De Waal noemt ‘empathie een van de sterkste reacties is die er zijn, in feite nog sterker dan het spreekwoordelijke verlangen van een mensaap naar bananen’. Het enige wat feitelijk nodig is om onze empathie te wekken, is een ontmoeting van mens tot mens.

Niet alleen herdenken we dit najaar de geboorte van Peerke Donders, over enkele weken herinneren we ons ook een van de grootste rampen uit de nog zo korte 21^e eeuw: de tsunami van 26 december 2004. Bijna 300duizend mensen kwamen om. Onmiddellijk na de zeebeving kwam een van de meest massale hulpacties ooit op gang. Niet minder dan 13 miljard dollar schonk het rijke deel van de wereld aan de slachtoffers van de zeebeving. Sceptici wezen erop dat de tsunamislachtoffers deze miljarden vooral dankten aan de rozige kerstsfeer en het feit dat velen de vakantieparadijzen van Thailand en Sri Lanka kennen. Maar onze goedgeefsheid bleek de kerstdagen te overstijgen.

Want in oktober 2005 beefde de aarde in Kashmir, op de grens van Pakistan en India. Nu verloren 75duizend mensen het leven. Een maand later, in november, was er al bijna 6 miljard aan hulp toegezegd. En nu waren het geen vakantieparadijzen die tijdens het kerstdiner werden getroffen. Nu ging het om baardige, orthodoxe moslims in een ruig berglandschap, waar toeristen zich maar amper vertonen.

De trend is onmiskenbaar. Wij, burgers uit het rijke deel van de wereld, identificeren ons steeds vaker met mensen ver weg en zijn ook steeds vaker bereid om hen te helpen. Het is een trend die de SP en de PVV, zo onstuitbaar op weg naar de macht, zich zouden moeten realiseren. 200 jaar na zijn geboorte is Peerke Donders overal.

Brabants Dagblad. 29 oktober 2009. Naar aanleiding van de Eerste Peerke Donderslezing van het Wereldpodium op 1 november in het Tilburgse Midi-theater. Deze lezing werd uitgesproken door de nieuwe Brabantse Commissaris der Koningin Wim van de Donk. Informatie op www.peerkedonderslezing.nl