Ralf Bodelier, Financieel Dagblad, 6 maart 2021
De coronacrisis maakt ons angstig en pessimistisch. Doorgaans leiden dergelijke emoties tot meer conservatisme. Dan verlangen we naar autoritaire leiders, naar law & order en bescherming van hogerhand. Dat zo’n verrechtsing gepaard gaat met minder vrijheid, gelijkheid en solidariteit nemen we dan maar voor lief. Of we compenseren het verlies met een vlucht in hedonisme, onszelf wegdansend van een wereld in pijn en verval.
Ditmaal is alles anders. Nu lijkt een jaar pandemie, inclusief harde lock downs, avondklok en quarantaines ons juist de andere kant op te sturen. Deze crisis leidt tot een afnemende waardering van autoriteit, van bescherming én van genot. En tot meer aandacht voor zowel progressieve waarden als het lot van degenen die het nog slechter getroffen hebben.
De Nederlandse onderzoeker Martijn Lampert -Instituut Glocalities- bestudeert samen met zijn Amerikaanse collega Ronald Inglehart -World Values Survey Foundation- de ontwikkeling van wereldwijde waarden en levensstijlen. Van Japan tot Mexico peilen ze wat mensen ten diepste drijft en hoe hun waarden veranderen. Maar weinig onderzoekers nemen je zo mee in structurele ontwikkelingen dan Lampert en Inglehart: volg hen op glocalities.com.
Vorige week publiceerden ze ‘Two faces of Covid-19 impact’. Daarin beschrijven ze enerzijds hoe angst en pessimisme wereldwijd toenemen. Anderzijds laten ze zien hoe aandacht groeit voor vrijheid, emancipatie, gelijkheid, delen, gemeenschap en een inclusieve economische groei. ‘Big change under way’, schreef de Financial Times over het rapport.
Blijkbaar laat de coronacrisis ons wereldwijd beseffen wat het betekent wanneer zoiets simpels als vrijheid van beweging en menselijk contact worden beknot. Hoe ze schaarser worden, deze basisvoorwaarden van het goede leven, hoe meer we ze beginnen te waarderen.
Op het moment dat onze ouders eenzaam sterven in een verpleeghuis, realiseren we ons dat vrienden en familie heel wat belangrijker zijn dan mode en auto’s. Nu overheden ons simpelweg verbieden om onze kinderen naar school te brengen of ’s avonds een wandeling te maken, nu realiseren we ons dat vrijheid geen vanzelfsprekendheid is.
Ralf Bodelier schrijver en filosoof