Financieel Dagblad 18 april 2020
Eind februari wandelde ik door Libanon. Corona is dan nog ver weg en Beirut blijkt een fascinerende combinatie van hypermoderniteit en oorlogsverleden. In het splinternieuwe Cinemacity zuigt de film Parasite me in de onderklasse van Zuid-Korea. Wanneer ik weer buiten kom, zie ik het in 1975 volledig kapotgeschoten Holiday Inn. Het lugubere skelet herinnert iedereen aan de burgeroorlog die in 1990 eindigde.
Parasite Is niet de enige kwaliteitsfilm die hier draait. ‘The King’s Man’ en ‘No Time to Die’ worden al aangekondigd. Het is moeilijk voorstelbaar dat de liberale ideeën uit deze films aan de bioscoopbezoekers voorbij gaan. Libanon is dan ook het modernste land in de Arabische wereld. Libanezen zijn het meest positief over vrouwelijk leiderschap en de vrijheid van vrouwen om alleen te reizen, ook naar het buitenland.
Bovendien beweegt Libanon zich razendsnel in de richting van een seculiere samenleving. In 2010 noemden vier op de tien Libanezen zich nog sterk religieus. In 2018 waren het twee op de tien. De meerderheid noemt zich enigszins religieus. Nergens voel ik deze secularisering zo duidelijk als op het Martelarenplein in het centrum van de stad. Op en rond dit plein is een volledig tentenkamp verrezen. Vanuit dit kamp eisen demonstranten zowel het vertrek van de zittende regering, als een hervorming van de economie en het einde aan de sektarische verdeeldheid in Libanon.
Ik wandel langs de tenten en wordt uitgenodigd om te gaan zitten en naar de vele verhalen te luisteren. De meeste demonstranten zijn twintigers. Pas wanneer ik er expliciet naar vraag, dan vertellen ze dat ze een christelijke, soennitische, sjiitische of Druzische achtergrond hebben. Maar vandaag, in de aanzwellende ‘revolutie’ doen die geloven er nog maar amper toe.
in de burgeroorlog vochten de ouders van veel demonstranten nog vanuit religieuze motieven. Hun kinderen halen over godsdienst hun schouders op. Velen willen niet weten dat hun kameraad uit een concurrerend religieus nest komt. Hoewel de oproep tot gebed uit de moskee aan de rand van het plein onze gesprekken overstemt, beklemtonen zij dat ze voor alles Libanezen zijn. Modern nationalisme heeft het stokje van de oude religies overgenomen.