Vijf minuten over… Corona

Date: 27 mei 2020

Vijf minuten over… Corona.
De kortste talkshow ter wereld bij Omroep Tilburg.

Om de dag een 5-minuten korte beschouwing over de Coronacrisis op Omroep Tilburg. Pieter Bon interviewt Ralf Bodelier over een thema dat nog weinig aandacht kreeg. En dagelijks nodigt Ralf iemand uit die een dag later door Bon wordt bevraagd. ‘Vijf Minuten over’ is de kortste estafette talkshow ter wereld. Langer hoeven we het niet te maken.


Aflevering 17. Leidt corona tot kunst?
Nou en of. Nu al zien we wereldwijd hoe op de coronacrisis wordt gereageerd in cartoons, popmuziek en Street Art, straatkunst. Het grote werk over corona, de romans, de films, balletvoorstellingen, zullen pas de komende jaren verschijnen. In dit gesprek met Pieter Bon wissel ik van gedachten over het belang van kunst en cultuur en de bezuinigingen die de Provincie Noord-Brabant de komende jaren op dit terrein door zal voeren.

Aflevering 16. Vernachelen we onze grondrechten?
De Coronacrisis leidde tot forse maatregelen. Zonder al te veel bemoeienis van de wetgevende macht (de Tweede Kamer, de gemeenteraden) kondigde de uitvoerende macht (de regering, het kabinet Rutte) vergaande maatregelen af. Scholen gingen dicht, kerken sloten hun deuren en de politie kreeg de bevoegdheid achter de voordeur te controleren of we niet met teveel mensen in huis zijn. Het lijkt erop of de vrijheid van onderwijs, de vrijheid van godsdienst en onze privacy er niet meer toe doen. Waarom laten we dat zo gemakkelijk gebeuren?

Aflevering 15: christendom volgens de Trappisten (en volgens Baudet)
Forum voor Democratie plaatste een foto van de poort van de Trappistenabdij op haar website. Na een felle tweet van abt Dom Bernardus, verwijderde het FvD deze foto weer. Waarom zette het Forum die foto online? Waarom flirt Thierry Baudet met het christendom? En waarom reageerde Dom Bernardus zo fel? Een gesprek over twee varianten christendom: dat van de Trappisten en dat van de populisten.


Aflevering 14. Kun je corona en klimaatverandering vergelijken?
We worstelen met een coronacrisis en, volgens velen, een klimaatcrisis. In deze aflevering worden beide termen tegen het licht gehouden. Wanneer we beide crises vergelijken rond het aantal slachtoffers, zou corona wel eens een stuk dramatischer uit kunnen pakken. Bovendien ervaren we op dit moment corona werkelijk als een crisis, terwijl van een crisisgevoel rond klimaatverandering geen sprake is.

Aflevering 13. Leven in het Nu
Ook in de coronacrisis grijpen velen terug naar trainingen rond Mindfullness en ‘Leven in het Nu’. Is het wel mogelijk om bewust in het Hier en Nu te leven? Dat valt te betwijfelen. Ons leven bestaat voor een belangrijk deel uit onbewuste handelingen die we maar amper bewust kunnen maken. Bovendien denken we in alles wat we doen na over de toekomst en is het lastig om juist dat toekomstdenken te blokkeren. En zou het niet veel beter zijn om ons wat meer bezig te houden met datgene wat ons opjaagt en stress bezorgt?

Aflevering 12: Leidt de crisis nu tot meer of minder racisme?
Koning Willem Alexander én Arnon Grunberg waarschuwden ons: racisme en antisemitisme groeien weer. De onzekerheid in tijden van corona leidt al snel tot de gedachte dat het gevaar van buiten komt. De cijfers laten inderdaad een stijging van vreemdelingenhaat zien. Hoe wijdverbreid en hoe gevaarlijk is het verschijnsel? Keren we weer terug naar de jaren ’30?

Aflevering 11: Hoe de coronacrisis leidt tot de verbouw van lokaal voedsel.
De hang naar lokaal voedsel kan, althans voor een deel, verklaard worden door angst voor het vreemde. We willen gezond eten en denken dat dit het beste lukt door voedsel te verbouwen in eigen tuin of eigen regio. Nuchter bekeken is dit echter een terugkeer naar de schraalte van de Aardappeleters uit de tijd van Vincent van Gogh. Net de globale en intensieve voedselindustrie van dit moment voorkomt honger en verdere uitputting van het milieu.

Aflevering 10. Hoe blijven we hoopvol?
Na twee maanden corona, vragen velen zich af: hoe houden we hoop? Antwoord 1. Kijk veel minder nieuws. Bedenk dat journalisten zich altijd richten op negatieve uitzonderingen. Een krant, een nieuwsuitzending per dag is meer dan voldoende om op de hoogte te blijven. Antwoord 2. Kijk om je heen naar de realiteit van alledag. Die is doorgaans heel wat minder pessimistisch dan we op grond van het 8-uur journaal denken. 3. Noteer tijdens de lunch en na het avondeten wat er allemaal goed ging die ochtend of middag.

Aflevering 9. Het virus is niet meer onze grootste vijand.
(Dat is onze psyche.)

Waarom het team van virologen en epidemiologen in deze fase van de crisis moet worden bijgestaan door psychologen, pedagogen en kunstenaars. En waarom de coronapandemie een uitgelezen kans is voor autoritaire leiders.

Aflevering 8. Filosofie en Albert Camus
Vraag: Wat heb je eigenlijk aan filosofie in deze coronacrisis? Antwoord: die vraag kun je niet in het algemeen stellen, omdat elke filosoof zijn eigen filosofie ontwikkelt. Vraag: Aan wélke filosofie heb je dan iets in deze coronocrisis? Antwoord: wat te denken van Albert Camus, auteur van De Pest? Vraag: wát kunnen we van hem leren? Antwoord: Camus leert je onder meer te beseffen dat je het leven altijd anders verloopt dan je verwacht.

Aflevering 7. Ongelijk in Nederland
Hoe intelligent de lock down ook mag zijn, tal van mensen vallen sterk in inkomen terug. ZZP’ers, flexwerkers, mensen met 0-urencontracten gaan erop achteruit, terwijl mensen met vaste banen geld overhouden omdat ze minder uitgeven. Ook onder thuislerende kinderen zal de ongelijkheid toenemen. Terwijl het ene kind thuis goed wordt begeleid, wordt het andere aan zijn lot overgelaten. En toch blijft Nederland een land met bijzonder weinig ongelijkheid. Want gelijk en ongelijk, gaat over meer dan inkomen alleen.

Aflevering 6. Waarom we migranten moeten verwelkomen, ook in crisistijd
Wij, rijke Westerlingen gaan zware tijden tegemoet, in arme landen pakt de coronacrisis nog veel dramatischer uit. Oxfam-Novib schat dat 500 miljoen mensen terug zullen vallen in extreme armoede. Met Pieter Bon ga ik in op de vraag wat wíj nu kunnen doen om hún armoede enigzins te verzachten.

Aflevering 5. Waarom voorspellen zo moeilijk is
(zeker wanneer het de toekomst betreft)
Een tsunami aan modellen en scenario’s spoelt over de wereld: ze voorzeggen het verloop van de crisis, het aantal zieken en doden, de lengte van de pandemie en de enorme crisis die op de wereldwijde afgrendeling zal volgen. Het grote probleem is natuurlijk dat niemand weet wat de toekomst brengt. Ook de slimste modellen, opgesteld door de belangrijkste mathematici van, bijvoorbeeld het IMF, zijn een slag in de lucht. We hebben modellen nodig en we weten dat het ‘maar’ modellen zijn. Hoe om te gaan met voorspellingen?

Aflevering 4. Waarom we niet aan social distancing doen.
Stel de coronacrisis brak uit in 1990… dertig jaar geleden nog maar, wat hadden thuisisolatie en sociale afstand toen betekend? Hoe waren we de dag doorgekomen, hoe hadden we gewinkeld, met onze oude ouders gecommuniceerd, het land of de gemeente bestuurd? Spoiler: in 1990 hadden we écht op sociale afstand geleefd, anno 2020 is het vooral fysieke afstand.

Aflevering 3. Angst en vrees.
Kranten brengen drama op drama. We worden alsmaar angstiger. Hoe voorkomen we nú om ziek te worden? En hoe bang moeten we zijn voor onze toekomst en die van onze kinderen. In dit gesprek met Pieter Bon maak ik onderscheid tussen concrete angst, en existentiele vrees. Terwijl angst goed is om ons te wapenen tegen onheil, schieten we met vrees maar weinig op. Hoe met beiden om te gaan en wat is de taak van de journalistiek?


Aflevering 2. Steeds sneller roeien we epidemieën uit.
10 april 2020. Data en cijfers rollen over ons heen en maar weinigen weten wat ze er mee aanmoeten. Want doorgaans ontbreekt context. In dit gesprek met Pieter Bon probeer ik enige context aan te brengen rond de vraag: hoe lang zal het (naar verwachting) nu duren voordat corona onder controle is en hoe lang duurde het in verleden voordat, bijvoorbeeld, pokken werd uitgeroeid?


Aflevering 1. Alsmaar Rationeler
8 april 2020. Stel dat de corona-epidemie niet in 2020 maar in 1820 had plaatsgevonden. Dan was zij ongetwijfeld veel minder rationeel en wetenschappelijk benaderd. Dan hadden tal van geestelijken hun kuddes voorgehouden dat de plaag een straf van God was; en dat ze genezing moesten zoeken in een minder zondig leven. Gelukkig is deze benadering geschiedenis. Alhoewel… sommige intellectuelen komen aanzetten met een nieuwe God, en dat is de Natuur. Nu is de crisis geen straf van God, maar een corrigerende tik van de Natuur…


Leave a Reply

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.

single.php