2 januari 2021, Financieel Dagblad, Ralf Bodelier
Het is nieuwjaar. En het Kroatische Vukovar is een goede plaats om vooruit te kijken. Het stadje van zo’n 27 duizend inwoners werd in het najaar van 1991 volledig door Servië verwoest. Drie maanden lang daalden dagelijks zo’n 12 duizend rakketten en granaten op Vukovar neer. Meer dan 2000 inwoners kwam om het leven. De rest vluchtte of werd ‘etnisch gezuiverd’. De verwoesting is nog steeds zichtbaar. Een groot aantal huizen zit vol kogelgaten. Het treinstation ligt nog in puin en de immense watertoren zit onder de gaten..
Maar in die watertoren bevindt zich óók een hypermodern museum vol impressies rond de slag om Vukovar. Vanaf het dak heb je een prachtig uitzicht over de stad: over de traag vloeiende Donau en het beboste Servië aan de overkant. ’s Avonds licht de watertoren op in rood, wit en blauw, ook de nationale kleuren van Kroatië. Vanaf dat dak zie je hoeveel weer is opgebouwd. In zachte pastelkleuren plooien de nieuwe of herstelde huizen zich door het glooiende landschap. Voor de Tweede Wereldoorlog stond Vukovar bekend om zijn klassieke en barokke architectuur. Onder het communisme raakte alles in verval en na ’91 stonden er alleen nog maar skeletten. Maar nu zijn de mooie gebouwen weer terug: vers gestukt in gebroken wit, geel en donkerrood.
Bij het toeristenbureau neem ik een folder mee. Die opent als volgt. ‘Het leven verloopt niet lineair, maar wordt heen en weer geslingerd door tegenstellingen. Verdriet en vreugde, tranen en lachen, groei en neergang. Ze trekken onze levens in de ene of andere richting en zo gaat het ook met Vukovar. Onze stad beklom de Calvarieberg en is daar niet gebroken. Vandaag kijkt Vukovar vooruit. Het heeft rivieren als de Donau en de Vuka, beroemde mensen en gebouwen, bezienswaardigheden en restaurants.’
Vooruit kijken. Dat doen ook de bewoners van Vukovar. Vijf op de tien zijn nu weer Kroaten, drie op de tien Serviërs en de rest Duitsers, Oostenrijkers, Oekraïners , Slowaken, Montenegrijnen en Albanezen. Makkelijk gaat het allemaal niet. De pijn zit diep, de wonden zijn nog te vers. ‘We proberen hoffelijk te zijn’, vertelt een Kroatische dame in een supermarkt. En dan zegt ze wat ik hier zo vaak hoor. ‘En we kijken vooruit.’
Ralf Bodelier is filosoof en journalist