Future of Food Festival 21-26 mei 2013

Nog nooit was ons eten zo lekker, zo goedkoop, zo gevarieerd en zo veilig. Nooit eerder werd het zo milieuvriendelijk geproduceerd. Toch wenden we ons massaal tot bioboeren en slowfooders. Waarom doen we dat? Zoek mee naar een verklaring.

Biologische boeren, stadslandbouwers, slowfoody’s… wat hen samenbindt is diepe, diepe onvrede over het Nederlandse voedsel. We weten niet meer waar ons eten vandaan komt, we halen het uit onbekende en dreigende verten, we laten ons meesleuren in een haastige wereld van ongezond en gedachteloos verorberen. Ons voedsel blijkt ten diepste problematisch. Het zijn kritieken die aankomen. De aandacht voor én de verkoopcijfers van biologisch, lokaal en slow stijgt.

Maar ik begrijp er niets van. Alles wijst erop dat onze dagelijkse maaltijden nog nooit zo gezond, zo goedkoop, zo gevarieerd,  zo lekker en zo milieuvriendelijk geproduceerd werden dan vandaag.Wij, Nederlanders, geven gemiddeld niet meer dan 14 procent van ons inkomen uit aan eten, terwijl dat vroeger (maar ook in een doorsnee Derde Wereldland) meer dan 50 procent was. Dat betekent dat we maar liefst 86 procent van ons inkomen uit kunnen geven aan onze woning, onze kleding, onze auto, onze muziek, onze vrije tijd, onze sport.

Wij Nederlanders, hebben een vrijwel oneindige keuze in gerechten, maaltijden, producten en smaken. Volgens het CBS telde ons land in 2012 maar liefst 65 duizend etablissementen waar doorgaans verrukkelijk gegeten en gedronken wordt. Javaans of Arabisch, vegetarisch en steak, met Michelinster of uit de hand bij de haringtent. In een gemiddelde Jumbo-supermarkt liggen meer dan dertigduizend artikelen in de schappen, van noten tot nougat, van vezels tot vinaigrette. Nog maar een halve eeuw geleden bestond het Nederlandse voedsel uit maar amper meer dan groenten, vlees en aardappelen. De typische winkel in koloniale waren was in één oogopslag te overzien. En in de winter was het aanbod beduidend minder dan in de zomer.

Wij Nederlanders weten ons beter dan ooit beschermd tegen ziekmakend voedsel. We kennen de ‘Warenwet’, de ‘Warenwetregeling hygiëne van levensmiddelen’ en de ‘Warenwetregeling bereiding en behandeling van levensmiddelen’. Dan is er de ‘Landbouwkwaliteitswet’ de ‘Vleeskeuringswet’ de ‘Bestrijdingsmiddelenwet’ de ‘Destructiewet’, de ‘Gezondheids- en welzijnswet voor dieren’ de ‘Diergeneesmiddelenwet’ en de ‘Gezondheidswet’. Met stip is de voedselsector de meest gereguleerde markt van Europa. Wekelijks komen er twee tot drie nieuwe wetteksten of wijzigingen bij. En dan zitten we nog steeds in Nederland. In Brussel en bij de VN, de WTO, de WHO en al die andere internationale organen worden al even gretig wetten en voorschriften gebakken die onze gezondheid garanderen en bevorderen.

Wij Nederlanders betrekken ons voedsel uit het meest milieuvriendelijke landbouwsysteem dat vandaag denkbaar is. Het is zo milieuvriendelijk omdat op uiterst efficiënte wijze wordt omgesprongen met meststoffen, bestrijdingsmiddelen, water en grond. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de groenteteelt daalde tussen 2001 en 2008 met bijna 60 procent. Vrijwel nergens ter wereld wordt zoveel voedsel geproduceerd op zo’n kleine ruimte en met zo’n lage Co2 uitstoot. Terwijl Nederland sinds 1950 uitgroeide tot de tweede exporteur van landbouwproducten ter wereld, nam het grondgebruik door boerenbedrijven met bijna twintig procent af. Twintig procent die nu gebruikt wordt om op te wonen, te werken of in te wandelen.

Zo gezond, lekker, gevarieerd, veilig en milieuvriendelijk is ons voedsel. Zo simpel, zo duidelijk en zo inzichtelijk zijn de gegevens. En toch groeit de tegenbeweging van bio- lokaal- en slow. Wat is er aan de hand? Waarom omarmen we zo massaal de voedselcritici? Is het onkunde? Is het een gebrek aan voorlichting? Of is er meer aan de hand? Help mij met het zoeken naar een verklaring.

@ralfbodelier