18 miljoen Nederlanders is prima nieuws

Date: 6 september 2024

Bevolkingsgroei Bevolkingsstijging heeft Nederland altijd goed gedaan, betoogt Ralf Bodelier. Mensen zijn niet alleen monden die consumeren, maar ook hersens om mee te denken.

Ralf Bodelier, NRC

Sinds donderdag wonen in Nederland 18 miljoen mensen. Is dat veel? Dat hangt ervan af. De meest geciteerde deskundige van de afgelopen dagen was demograaf Jan Latten. Op BNR sprak hij dreigend over een „explosieve groei” met ‘een ontregelend effect’. Latten riep de overheid op „om het groeitempo te matigen”, om weer „‘”grip te krijgen op immigratie”. Gebeurt dat niet, dan kan Nederland „uit balans” raken. Lattens stellingname is helder. Maar het is de vraag of je er zo somber naar moet kijken.

Stel dat je, bij wijze van gedachtenexperiment, alle achttien miljoen Nederlanders gezellig bij elkaar zet, zoals tijdens een concert van Taylor Swift. Dan passen we met zijn allen op Schiphol. Binnen de hekken van onze luchthaven blijft bovendien genoeg plaats voor nog eens tien miljoen mensen.

Stilte van de bossen

Ik weet het, zo’n gedachtenexperiment slaat nergens op. We moeten ook eten, werken, wonen en recreëren. Daarvoor hebben we heel veel meer ruimte nodig. Wat het Schiphol-idee ons wel oplevert, is het inzicht dat ‘vol’ een kwestie is van perceptie. Wanneer ik door de binnenstad van mijn woonplaats Tilburg wandel (230 duizend inwoners), dan vind ik het best druk. Fiets ik vanuit diezelfde binnenstad een kwartier in zuidelijke richting om te gaan wandelen in de bossen bij de Eindhovenseweg, dan kom ik geen mens meer tegen. In de stilte van die bossen is ons landje plotseling heel erg leeg.

Dat Nederland vol is, zit voor een belangrijk deel tussen onze oren. Vol zijn wellicht onze grote steden, al lijkt dat voor de meeste bewoners maar amper een probleem. Velen wonen liever hutje mutje op peperdure verdiepingen in hartje Utrecht of Amsterdam dan in ruime en goedkope huizen op het platteland van Groningen of Zeeland.

Veel Nederlanders denken dat migratie een gevolg is van armoede en geweld elders op de wereld. Toch is niet meer dan een op de tien migranten vluchteling. Negen op de tien migranten komen omdat we willen dat ze komen. Ik volg hier migratie-expert Hein de Haas wanneer hij stelt dat de komst van migranten het gevolg is van het vele werk dat Nederland in de aanbieding heeft. Wij smeken om bouwvakkers uit Polen, aspergestekers uit Bulgarije en glasvezelleggers uit Georgië. En we werven bewust jongeren uit de hele wereld om bij ons te studeren. Internationale studies zijn voor universiteiten een verdienmodel. Vanzelfsprekend komen al deze werkers en studenten voor hun eigen geluk naar Nederland. Vervolgens dragen ze stevig bij aan onze gedeelde welvaart.

Veiliger, rijker en gezonder

Nu zijn we met 18 miljoen, honderd jaar geleden waren we met 7,2 miljoen mensen. In sommige jaren groeide de bevolking langzaam, zoals aan het begin van deze eeuw. Soms ging het wat harder, zoals in de afgelopen jaren. Maar telkens weer deed de bevolkingsstijging Nederland goed. Niet ondanks, maar mede dankzij onze toenemende bevolking werden we de afgelopen eeuw ongelooflijk veel veiliger, rijker en gezonder. Mensen zijn niet alleen monden die consumeren. Mensen hebben ook hersens om mee te denken en handen om mee te werken. In de jaren twintig van de vorige woonden veel Amsterdammers nog in krotten en Drentenaren in plaggenhutten. In Nederland heerste nog tbc, polio en cholera. Sindsdien steeg de Nederlandse levensverwachting met maar liefst dertig jaar.

Het is niet de eerste keer dat de Nederlandse bevolking snel steeg. Iets vergelijkbaars gebeurde ook in de ‘gouden’ zeventiende eeuw. Rond 1600 telde Nederland ongeveer 1,5 miljoen mensen, rond 1700 waren het er rond de 2,5 miljoen. Mensen kwamen van heinde en ver om onze economische groei bij te benen.

Hals, Elsevier en Stevin ook migranten

Wie vandaag Nederlandse helden zijn, van Joost van den Vondel en Frans Hals, tot Lodewijk Elsevier en Simon Stevin, waren in de zeventiende eeuw migranten. Het was de eeuw dat wij ons de wetenschappelijke, culturele en intellectuele navel van de wereld mochten noemen en dat Nederland de wereldwijde handel domineerde, zij het helaas ook in tot slaafgemaakte mensen.

Demograaf Latten heeft in zijn observatie natuurlijk gelijk: onze snelle Nederlandse bevolkingsgroei is een uitdaging, met name op het gebied van zorg, onderwijs en wonen. Maar met de oplossing van Latten – het tegenhouden van migranten – komen we niet ver. Juist de zorg, het onderwijs en de bouw zitten te springen om arbeidskrachten. Wie de bevolkingsgroei echter zo’n groot probleem vindt, dat alles op alles moet worden gezet om migranten te weren, kan het beste pleiten voor economische krimp, minder werkgelegenheid en een fors dalende welvaart.

Leave a Reply

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.

single.php