Ralf Bodelier. Financieele Dagblad, 28 augustus 2021
Op 21 december vorig jaar vloog ik van Zagreb terug naar Nederland. Voor de derde keer zette corona een rem op mijn Omgekeerde Kruistocht van Jeruzalem naar Bouillon. Ach, ik had zo graag door willen wandelen maar alles ging dicht: Kroatië, Hongarije, Oostenrijk, Duitsland. Die winterdag liep ik de 22 kilometer naar het Kroatische vliegveld door een ijzige mist en met mijn ziel onder de arm.
Vandaag is het kurkdroog. Nu loop ik van vliegveld naar het centrum van Zagreb. De zon is verzengend bij 37 graden. Het contrast met het natte Nederland kan niet groter zijn. Uitgedroogd, verbrand en doodmoe kom ik aan bij het appartement dat ik voor enkele dagen heb gehuurd. Ik prijs de airconditioning die de temperatuur terugbrengt tot 23 graden. Langzaam koel ik af en word ik weer mens.
Lang leve de airco. In een opwarmend klimaat kunnen we nog maar amper zonder zo’n ding. Zoals we in de winter niet meer kunnen zonder centrale verwarming, zo gaat het in de zomer niet meer zonder airconditioner. In de Verenigde Staten bezit inmiddels 90 procent van alle huizen over airco. In de armste (en vaak heetste) landen ter wereld heeft nog maar 8 procent van de woningen een airconditioner.
Airconditioning is niet zonder problemen. Die apparaten vreten elektriciteit. Omdat het leeuwendeel van alle elektriciteit uit fossiele brandstoffen wordt opgewekt, dragen airconditioners fors bij aan de uitstoot van CO2. Anderzijds: door het opwarmende klimaat verstoken we ’s winters weer minder fossiele brandstoffen. Onder de streep zou het energieverbruik ongeveer gelijk moeten blijven.
Airco is allang geen luxe meer. Leven in extreme hitte is een aanslag op het lichaam en de geest. Zij leidt niet alleen tot een verlies aan arbeidsproductiviteit, jaarlijks sterven bijna een half miljoen mensen door te hoge temperaturen.
Hoe belangrijk airconditioners zijn, blijkt uit Amerikaanse data. Die laten zien dat mensen die doodgaan van de hitte, niet sterven omdat de zomertemperatuur enkele graden oploopt. Ze overleven het niet omdat ze niet beschikken over airco’s. In de VS daalde het percentage ‘hittegerelateerde sterfgevallen’ sinds 1960 met meer dan 60 procent. Onderzoekers schrijven die daling volledig toe aan airconditioning.
Ralf Bodelier is filosoof