Ralf Bodelier, Financieel Dagblad, 5 september 2020
Lang geleden meed ik winkelcentra. Winkels moesten klein en overzichtelijk zijn, met een deur naar de buitenlucht en een meewerkende eigenaar. Inmiddels ben ik van gedachte veranderd. Nu waardeer ik de Mega Mall, het übergrote winkelcentrum, dat je alom aantreft in verre buitenlanden. In de kelders hebben ze supermarkten en forse parkeergarages, verspreid over vier verdiepingen zitten honderden winkels, cafés en servicepunten terwijl zich op de vijfde verdieping een foodcourt, bowlingcentrum en megabioscoop bevindt. Mega Malls zijn goed aangesloten op het openbaar vervoer, hypermodern vormgegeven en volledig gekoeld en verwarmd.
Ik tik dit stukje in zo’n Mega Mall. In ‘Adana Optimum’ een enorm gebouw op loopafstand van het centrum van Adana, een metropool in het zuiden van Turkije. Het is de enige plek in de stad waar ik effectief de zomerse hitte kan ontlopen. Hier, bij ‘Caribou Coffee’ lukt het me om urenlang ongestoord werken, bij ‘Turkcell’ verleng ik mijn telefoonabonnement en bij ‘Kayseri Mutfagi’ eet ik een uitstekende vegetarische salade.
Ik ken de bezwaren. Mega Malls beconcurreren de oude middenstand, ze zijn een aanslag op de sociale structuur van een stad en alles draait enkel nog maar om commercie. Maar ik zie ook een enorm voordeel: Mega Malls zijn goed voor het milieu.
Stel dat al die ondernemingen op deze zeven niveaus van Adana Optimum in afzonderlijke panden zouden zitten, verspreid over de stad. Hoeveel meer oppervlakte zouden zij dan innemen? Grond waarop je ook kunt wonen, wandelen of lommerrijke parken aan kunt leggen. Stel dat de duizenden klanten en alle toeleveranciers die nu dagelijks met hun vracht- en personenauto’s in die ene megaparkeerkelder schuiven, van winkel naar winkel zouden rijden? Hoeveel meer brandstof, vuile lucht en verkeersopstoppingen zou dat kosten?
En stel dat al die winkels deuren hadden naar de buitenlucht, hoeveel energie zou dan wegvloeien via warmte in de winter en koelte in de zomer? Dan heb ik het nog niet over mogelijkheden die deze mastodonten bieden om regenwater op te vangen, afvalwater te recyclen en alle daken en buitenmuren te bekleden met zonnepanelen. Het klinkt tegenintuïtief, maar voor het milieu leveren Mega Malls vooral winst op.