Ralf Bodelier, Financieel Dagblad 7 november 2020
Overwoekerde boerderijen. Zwerfhonden, boomgaarden vol verschrompeld fruit, verlopen bejaarden die ‘s ochtends aan flessen Kamenitza lurken. Bulgarije is een land in verwording. Sinds 1989 verloor het twee van zijn negen miljoen inwoners. En volgens prognoses zal die met nog eens twee miljoen mensen dalen. Dat is dus overal te zien. Het verval is verschrikkelijk.
In een van die vervallen dorpen, leg ik mijn rugzak op een bankje voor vijf minuten rust. Achter mij kraakt een deur. Een bejaarde vrouw schuifelt naar buiten en komt naast me zitten. Doekje om het grijze hoofd, wollen sokken in sandalen en een mond zonder tanden. Het oudje schuift tegen me aan en begint te vertellen, in het Bulgaars. Ik identificeer enkel een aantal namen. Ivan, Pavel, Kyrill, Tatjana en Julie. En ik hoor ‘Germanija’, ‘Anglija’ en ‘Ispanija’. Terwijl het oudje met een hand naar het Westen wijst, legt ze haar andere op mijn onderarm. Haar vingers staan krom van reuma.
Wat wil ze me vertellen? Dat haar kinderen allemaal weg zijn? Naar Engeland, Spanje en Duitsland? Ja, dat moet het zijn. Iedereen is vertrokken. En zij bleef achter in haar verlaten dorp. Julie was de laatste die ging. Ze wijst op een poortje aan de overkant waarvoor nu het onkruid opschiet. Daar woonde Julie. Nog dichter schurkt de dame tegen me aan. Ik voel me ongemakkelijk. Ik vis naar mijn telefoon en maak een selfie van ons beiden. Het oudje pakt mijn hand met de smartphone. Ze weet dat je met het glimmende ding afstanden kunt overbruggen. ‘Julie’, roept ze tegen de telefoon. En dan harder, huilend: ‘Julie, Julie, Julie!’.
Ik voel me onthand. Wat kan ik doen? Ik maak me van het oudje los, sta op en hang mijn rugzak weer om. ‘Tot ziens’, wuif ik, ‘chao’. Nog geen tien meter verder valt het kwartje. Wat ik had moeten doen is dit. Ik had het oudje moeten omhelzen en knuffelen. Haar met mijn lichaam moeten verwarmen, haar troosten en haar knokige handen moeten strelen. In een flits besluit ik dat alsnog te doen. Ik draai me om. Het bankje is leeg. Nog net zie ik het deurtje dichtvallen. Het moedertje is terug in haar eenzaamheid.