Ralf Bodelier, Financieel Dagblad, 19 september 2020
Bij zijn aantreden als president liet Erdogan er weinig twijfel over bestaan. Hij zou er alles aan doen om de Turkse jeugd weer vroom te maken. 4500 zogenaamde ‘Imam Hatip-scholen’ werden geopend: middelbare scholen op religieuze basis. Wie daar werd opgeleid, zou voor zijn leven lang islamist zijn.
Onder seculiere Turken riep Erdogans politiek angst op. Ze vreesden dat op termijn elke Turkse vrouw een hoofddoek zou dragen en de vrijheid van meningsuiting zou verdwijnen. Voor een deel bleek die angst terecht. 6000 academici zijn ontslagen en 88 kritische journalisten zitten gevangen terwijl er nog eens naar 170 wordt gespeurd.
Wanneer ik me, op straat, in een taxi of op een terras met theedrinkende mannen, identificeer als journalist, moet ik mijn gesprekspartners expliciet verzekeren nooit hun naam te noemen. Ook zelf neem ik voorzorgsmaatregelen. Ik schreef al mijn columns en artikelen terwijl ik nog in Turkije was maar zorgde ervoor dat ze worden gepubliceerd nu ik weer door Bulgarije wandel.
En toch zet de islamisering in Turkije niet verder door. De twee grootste steden, Ankara en Istanboel zijn sinds kort In handen van de oppositie. En hoewel rond de helft van alle Turkse vrouwen buitenshuis een hoofddoek draagt, doet de andere helft dat dus niet.
Onder jongeren vindt zelfs een regelrechte secularisering plaats. Maar liefst 43 procent omschrijft zichzelf als ‘modern’ en nog maar 15 procent van de Turkse jongeren noemt zichzelf expliciet ‘religieus’. Zelfs op de Iman Hatip-scholen groeit de secularisering. De meeste scholieren hebben steeds minder met het conservatieve islamisme.
President Erdogan en zijn AK-Partij verliezen dan ook grond onder de voeten. En hoewel rond de 50 procent van alle Turken nog zegt op Erdogan te willen stemmen, overweegt nog maar 34 procent dat op de AKP te doen. Wie daar dus helemaal geen zin meer in hebben, dat zijn de jongeren. Wanneer zij in 2023 gaan stemmen zal maar beperkt deel voor Erdogan en zijn AKP kiezen. Het is de ironie van de geschiedenis. Juist de generatie die Erdogan dacht op te voeden tot vrome moslims, begeleid hem nu naar de uitgang van de macht.