Zo veelbelovend als deze serie twaalf weken geleden begon, zo abrupt houdt hij nu weer op. Nog maar drie van de tien landen verdwenen onder mijn wandelschoenen -Israël, Cyprus en Libanon- en telkens weer dacht ik aan het coronavirus te ontsnappen. Een combinatie van amper vijftien genen, die door virologen in januari al werd ontrafeld, en waarvan het al snel duidelijk was hoe het wordt overgedragen van mens tot mens.
Ralf Bodelier, Financieel Dagblad 16 mei 2020
Israël ging in de lock down op het moment dat ik op Cyprus landde. Cyprus deed zichzelf op slot toen ik wegwandelde op de luchthaven van Beiroet. En Libanon kondigde een ‘medische noodtoestand’ af op het moment dat ik die luchthaven weer binnenliep. En nu zit ik alweer weken in Nederland en wacht ik op het moment dat ik mijn omgekeerde kruistocht kan hervatten.
Ik denk aan wat ik achterliet. Hoe hield, tot nu toe, covid-19 thuis in het rationele, strenge en op technologie gefixeerde Israël? Hoe deed corona het in het rommelige, onbestuurbare en door vluchtelingen overspoelde Libanon? Terwijl Nederland inmiddels 5.500 doden telt, stierven in Israël 248 mensen en telde Libanon 26 dodelijke slachtoffers. Ik besef natuurlijk dat dergelijke cijfers veel minder zeggen dan we zouden willen. Uiteindelijk zullen we alleen uit de oversterfte per land op kunnen maken wat de impact van corona was. Maar toch. Op grond van wat we nu weten, en verrekend per miljoen inwoners, stierven in Nederland bijna tachtig keer meer mensen dan in Libanon en bijna dertig keer zoveel als in Israël.
Vijf maanden na de eerste berichten over covid-19 begeven we ons nog steeds door een mist van onkunde. Inmiddels weten we precies wat die vijftien genen in onze longen aanrichten en kunnen we de overdracht van mens tot mens redelijk uittekenen. Maar het is nog volstrekt onduidelijk waarom het virus op de ene plek op aarde amper wordt opgemerkt terwijl het op een andere een slachting veroorzaakt. En zolang we dat nog niet weten, kan ik niet terug naar mijn pelgrimage.
Daarom ga ik me op deze plek verdiepen in een vraag die steeds vaker wordt gesteld: wat kunnen we van deze crisis leren? Wat zijn de lessen om van Nederland een nog gezonder, welvarender en rechtvaardiger land te maken?