Financieel Dagblad 22 februari 2020
Steeds meer Roemeense muzikanten in onze winkelstraten, een Hongaarse hang naar ‘illiberale democratie’, Turks islamisme, Libanon dat zucht onder vluchtelingen en het aanhoudend conflict tussen Israël en de Palestijnen. Het gaat niet goed ten zuidoosten van ons liberaal-seculier-democratische welvaartsparadijs.
Hoogste tijd dus om de regio eens te bewandelen. En op zoek te gaan naar de alledaagse werkelijkheid. Want harde data laten zien dat ook hier vooruitgang wordt geboekt. Het geweld neemt óveral af. Ook in Libanon en Bulgarije stijgt de levensverwachting. Hongaren en Palestijnen zitten net zo goed op social media. Alom stomen vrouwen op. Religie wordt niet méér, maar mínder belangrijk.
Ik ga die wandeling maken. En in deze column zal ik hem verslaan. Ik vertrek in Jeruzalem en loop binnen een jaar terug naar huis. Althans: ik loop terug naar Bouillon in België, het symbolische eindpunt van mijn tocht. Want vanuit Bouillon vertrok in 1096 ridder Godfried met zo’n 30 duizend man richting Jeruzalem. Zijn doel was de bevrijding van ‘Heilig Graf’ van Jezus uit de handen van de moslims. Dat lukte in 1099. Na zijn dood werd hij bijgezet in diezelfde Kerk van het Heilig Graf.
We beseffen het maar amper. Maar deze Eerste kruistocht zette de verhouding tussen het ‘Oosten’ en ‘Westen’, tussen de Oriënt en de Occident, tussen het christendom, de islam én het jodendom structureel onder druk. Niet alleen pleegde Godfried enorme massamoorden onder de moslims. In het Rijnland voerden de kruisvaarders ook massaslachtingen uit onder joden. Tweehonderd jaar later verjoegen moslimlegers de kruisvaarders en wéér tweehonderd jaar later stond de islam voor de poorten van Wenen. Sinds Godfried zien veel Oosterlingen het Westen als wreed en barbaars. Westerlingen ervaren het Oosten als oorlogszuchtig, onderdrukkend en achterlijk.
Tot op vandaag bepaalt de Eerste Kruistocht ons beeld van de wereld. Ik wil de werkelijkheid achter dat beeld onderzoeken en loop hem dus in omgekeerde richting. Godfried reisde met het zwaard en als vrome christen. Ik loop met laptop, camera, en, hopelijk, met een open oog en luisterend oor. Godfried wilde de Oriënt onderwerpen. Ik ga er op zoek naar vooruitgang, oplossingen en nieuwe ideeën.